سیستم عامل لینوکس و ویندوز چه تفاوت‌هایی با هم دارند؟

مقدمه

سیستم عامل یکی از اجزای اصلی و بسیار مهم رایانه است که ارتباط بین برنامه‌های اجرایی و سخت افزار را فراهم می‌کند. سیستم عامل  لینوکس و ویندوز برای مدیریت منابع سیستم طراحی و پیاده سازی شده‌‌اند و یک رابط کاربری بین کاربر و سخت‌افزارهای موجود روی دستگاه کاربر هستند. این دو نوع سیستم عامل با همدیگر  شباهت‌ها و تفاوت‌هایی دارند و این تفاوت‌ها هم در نحوه کار و هم در نحوه ارتباط با کاربر مشاهده می‌شود که هر کدام ویژگی‌‌ها و قابلیت های منحصر به فرد خود را دارند.

سیستم عامل ویندوز

سیستم عامل ویندوز یک محصول کاملا تجاری و در اختیار کمپانی مایکروسافت است. این سیستم دارای یک رابط گرافیکی بسیار ساده برای برقراری ارتباط با کاربر است و ویندوز برای افرادی که دانش زیادی نسبت به برنامه نویسی با کامپیوتر ندارند مناسب است. هدف اصلی ویندوز جلب رضایت کاربر، ایجاد محیط گرافیکی برای برقراری ارتباط و سهولت انجام فرآیندهای کاری است. سیتم عامل ویندوز به عنوان یک پلتفرم محبوب در میان کاربران خانگی و تجاری شناخته می‌شود و به صورت گسترده در صنعت بازی‌های رایانه‌ای نیز مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ویندوز کاربران را به ۴ دسته ادمین، استاندارد، فرزند و والد تقسیم می‌کند. در ویندوز Package Manager نرم افزاری به نام Windows Installer برای فایل های msi استفاده می‌شود و همچنین فروشگاه ویندوز نیز مدیریت بسته‌هایی از جنس appx را بر عهده دارد. ویندوز نسخه های مختلفی دارد. آخرین نسخه آن ویندوز 11 است که در سال ۱۴۰۰ روانه بازار شد.

سیستم عامل لینوکس

 سیستم عامل لینوکس Open Source می‌باشد و هیچ شرکت واحدی این سیستم عامل را مدیریت و پشتیبانی نمی‌کند.Open Source  بودن به این معناست که اگر یک کاربر یا یک برنامه‌نویس بخواهد به منابع و کدهای نوشته‌شده درهسته اصلی این سیستم عامل دسترسی پیدا کند و آن را تغییر دهد، لینوکس بدون کوچک ترین محدودیتی اجازه استفاده از کلیه منابع و فایل های موجود را به کاربر می‌دهد. این سیستم، محصولی جذاب برای کارشناسان و برنامه‌نویسان و بعضا سیستم عاملی بسیار سخت و دشوار برای کاربران عادی است.

لینوکس به عنوان سیستم عامل اصلی در دستگاه‌های جانبی، سرورهای ابری و دستگاه های مختلف جهان استفاده می‌شود. دیبان، فدورا و اوبونتو نمونه هایی از توزیع های محبوب لینوکسی محسوب می‌شوند. در کنار آن‌ها لینوکس هم به عنوان توزیع‌های تجاری در دسترس و قابل استفاده هستند. از جمله پکیج منیجرهای محبوب و پر استفاده در لینوکس می‍‌توان به Pacman، Yum، Zypper  و apt-get اشاره کرد. این سیستم به صورت عمومی توزیع می‌شود و کاربر می‌تواند کد منبع آن را تغییر دهد و این سیستم عامل را برای خود شخصی سازی کند.

کاربران لینوکس

افرادی که از لینوکس استفاده می‌کنند به سه دسته معمولی، روت یا سرویس تقسیم بندی می‌شوند. لینوکس مدیر بسته در توزیع‌های مختلف متفاوت است.

کاربران معمولی: بعد از نصب سیستم عامل لینوکس یک کاربر معمولی ایجاد می‌شود که همه فایل‌ها و تنظیمات در آدرس home ذخیره می‌شود. کاربر معمولی به فایل‌های سایر کاربران دسترسی ندارد. این کاربران روی لینوکس اوبونتو به عنوان کاربر استاندارد هم شناخته می‌شود.

کاربر روت: بعد از نصب لینوکس یک کاربر روت هم ساخته‌می‌شود که نام دیگر آن Super User هم گفته‌می‌شود. این کاربر می‌تواند به فایل‌های همه کاربران دسترسی داشته‌باشد و هر فرآیند دیگری را نیز انجام دهد.

کاربر سرویس: از آنجایی که استفاده از لینوکس روی سرورها رواج بسیاری دارد، سرویس هایی مثل آپاچی، سرور ایمیل یاNginx به عنوان یک کاربر مجزا شناخته می‌شوند با این اقدامات این سیستم‌عامل امنیت کامپیوتر را بیشتر می‌کند.

تفاوت سیستم عامل لینوکس و ویندوز

کاربران

لینوکس: برای کاربران حرفه‌ای، توسعه‌دهندگان و مدیران سرورها مناسب است.

ویندوز: برای کاربران خانگی و افرادی که به دنبال یک رابط گرافیکی کاربری آسان هستند، مناسب است.

قیمت

ویندوز: برای استفاده در کاربران خانگی هزینه دارد.

لینوکس: رایگان و قابل دسترس برای همگان است.

کد منبع

ویندوز: کد منبع بسته است.

لینوکس: کد منبع باز است.

سیستم عامل لینوکس به دلایل مختلف امنیت بالاتری نسبت به ویندوز دارد و احتمال ویروسی شدن آن کمتر است. همچنین در لینوکس می‌توان از طیف گسترده‌ای از نرم‌افزارهای رایگان و منبع آزاد استفاده کرد، اما ویندوز و اکثر برنامه‌هایی که برای آن ارائه می‌شوند، رایگان نیستند. وینوز مجهز به لایسنسس اختصاصی است. در حالی که  لونیکس لایسنس  GPLv2 دارد. ویندوز برای دسکتاپ شخصی و سرور کاربرد دارد. در حالی که رایانش ابری، سرورها، ابرکامپیوترها، سیستم‌های نهفته، موبایل و دسکتاپ نیز مورد استفاده قرارمی‌گیرد. قابلیت‌ شخصی‌سازی در ویندوز نسبت به لینوکس خیلی کمتر است و در لینوکس به علت وجود توزیع‌های مختلف و رابط های گرافیکی متعدد، مثل گنوم و KDE قابلیت شخصی سازی بیشتری وجود دارد.

مقایسه امنیت سیستم عامل لینوکس و ویندوز

شرکت مایکروسافت تقریبا همه اطلاعات کاربران را جمع‌آوری می‌کند که این کار برای بهبود تجربه کاربری و ارتقای امکانات و قابلیت‌های سیستم عامل ویندوز انجام شود، اما در هر صورت این حقیقت که یک شرکت خصوصی اطلاعات مختلف همه کاربرانش را جمع‌آوری کند، در پشت صحنه احتمال سوءاستفاده وجود دارد. در صورتی که لینوکس متن باز می‌باشد و هیچ شرکت واحدی وجود ندارد که کنترل لینوکس را در اختیار داشته‌باشد و بتواند اطلاعات کاربران را جمع‌آوری کند. کدهای منبع لینوکس به صورت آزاد در اختیار همگان قرار دارند و همه می‌توانند آن‌ها را بررسی کنند.