دما بالا کارت گرافیک را چگونه کنترل کنیم؟
نظارت بر دمای کارت گرافیک
کارت گرافیک سیستم که با عنوان GPU نیز میشناسیم یکی از مهمترین قسمتهای اصلی کامپیوتر است. دمای کارت گرافیک باید منظم چک شود تا از حد مجاز خود بالاتر نرود. اگر دما پردازنده گرافیکی تنظیم نباشد بر روی طول عمر و خرابی آن تاثیر مستقیم خواهد گزاشت. خوشبختانه روشهای جلوگیری از دما بالا کارت گرافیک کار راحتی است و حتی مبتدیترین کاربران نیز میتوانند این کار را انجام دهند. در ادامه به چند روش متفاوت خواهیم پرداخت.
استفاده از Task manager
برای بررسی سریع دمای GPU خود در ویندوز 10، Task Manager را باز و سپس به تب Performance بروید. دمای GPU در قسمت پایین لیست، همراه با مدل آن نمایش داده میشود. با این حال، این روش برای نظارت در زمان واقعی در حین بازی مناسب نیست، زیرا دمای GPU می تواند هنگام جابجایی بین برنامه ها به طور قابل توجهی نوسان کند.
فعالسازی پنجره شناور کارت گرافیک (Overly)
برای بررسی بهتر دمای GPU در حین بازی، کارتهای گرافیک Nvidia و AMD دارای قابلیت پنجره شناور داخلی هستند. با نصب GeForce Experience، کلیدهای Alt+Z را فشار دهید تا پنجره شناور Nvidia دسترسی پیدا کنید و گزینه نظارت پردازش پیشرفته را فعال کنید. کارت های گرافیک AMD نیز دارای قابیلت مشابهی برای نمایش دادههای دما GPU در زمان واقعی هستند.
نرمافزارهای مشابه
اگر نرمافزارهای مشابه را ترجیح می دهید، HWiNFO، MSI Afterburner و Evga’s Precision X1 دادههای نظارتی بیشتری را نمایش میدهند. این ابزارها میتوانند اطلاعات اضافی مانند سرعت کلاک GPU، سرعت فن، ولتاژ و حتی امکان سفارشی سازی تنظیمات اورکلاک را نیز ارائه دهند.
روش خنک کردن کارت گرافیک با دما بالا
با نظارت بر دمای GPU خود، می توانید اطمینان حاصل کنید که سیستم کولینگ به خوبی کار میکند و از مشکلات گرمای بیش از حد که میتواند منجر به کاهش عملکرد یا حتی آسیب سخت افزاری شود، جلوگیری کنید. گرمای بیش از حد می تواند باعث کاهش عملکرد GPU ، افت فریم ریت و کاهش طول عمر قطعات GPU شود.
برای خنک نگه داشتن آن، اطمینان حاصل کنید که رایانه دارای جریان هوای کافی است. این کار را میتوان با استفاده از کیسی با تهویه مناسب، قرار دادن رایانه در یک مکان با تهویه خوب و تمیز کردن هرگونه تجمع گرد و غبار از اطراف رایانه انجام دهید. همچنین می توانید فن های اضافی نصب کنید یا خنک کننده استاندارد GPU خود را با یک مدل قدرتمندتر جایگزین کنید.
آزمایش واقعی که غیرواقعی است!
تمامی مطالب و ابزارهایی که گفتیم در کل نمیتوانند یک آزمایش واقعی باشند. چراکه هر بازی به میزان متفاوتی از کارت گرافیک استفاده میکند. همچنین ممکن است برخی از برنامهها و بازیها از 100 درصد توان پردازنده گرافیکی استفاده نکنند. در این صورت اطلاعاتی که بدست میآورید اشتباه است و شما را به گمراهی خواهد کشاند. در نتیجه بهترین راه آزمایش دمای پردازنده گرافیکی استفاده از Furmark میباشد. این یک ابزار کامل برای به چالش کشیدن و انجام آزمایشات بر روی پردازنده گرافیکی میباشد. جهت رفتن به صفحه اصلی دانلود این ابزار رایگان اینجا کلیک کنید.
استفاده از Furmark
انجام آزمایش از طریق این ابزار بسیار راحت است. تنها کافی است آن را نصب و در حالت استاندارد اجرا کنید. در صفحه نمایش تصویری همانند تصویر پایین را مشاهده خواهید کرد. اجازه دهید این ابزار بین 10 الی 15 دقیقه به فعالیت خود ادامه دهد تا زمانی که دما تثبیت شود. اجرای این آزمایش اطلاعاتی مفیدی از قبیل دمای پردازنده، کلاک اسپید و … به کاربر میدهد. به خاطر داشته باشید که Furmark بیشتر از بازیهای معمولی بر روی GPU فشار وارد میکند، بنابراین بدترین حالت را نشان میدهد و باعث کاهش فرکانس نسبت به بازیها میشود. این تست پرخطر نیز میباشد و قبل از شروع تست به شما هشدار میدهد، اما تا زمانی که دمای GPU را زیر نظر داشته باشید و اطمینان حاصل کنید که از 90 درجه سانتیگراد تجاوز نمیکند، نیازی به نگرانی نیست.
دما مناسب پردازنده گرافیکی چند است؟
بیشتر کارت گرافیکهای امروزی با دمای بین 82 الی 85 درجه سلیسیوس منتاژ میشوند. این بدین معنی است که تا زمانی که به آن دما برسند اورکلاک خواهند کرد یا به بیشترین میزان اورکلاک خود رسیدهاند. دلیل این کار ساده است، اگر فضای پر حرارتی باشد GPU تلاش میکند تا با فرکانس کاری بالاتری کار کند. اینکار سبب افزایش عملکرد نیز میشود. همچنین اگر محدودیت توان مصرفی به بیشترین حد خود رسیده باشد، پردازنده گرافیکی سرعت فن را کاهش میدهد تا همه چیز آرام شود. اما این ممکن است کار را برای تشخیص دقیق دمای کارت گرافیک سخت کند.
پس در نتیجه اگر دمای کارت گرافیک شما زیر 80 درجه باشد، جای نگرانی نیست. اما اگر دما 85 درجه را نشان دهد، ممکن است یا همه چیز خوب باشد یا نشانهای از یک مشکل باشد. گاهی اوقات خود GPU اورکلاک را بدون اینکه به دمای مورد نظر برسد انجام میدهد، این عمل برای جلوگیری از بالا زدن دما از حد معمول است. پس اگر دمای پردازنده کارت گرافیک نزدیک به 85 درجه است، مجددا آن را بررسی کنید تا ببینید سرعت کلاک با معماری پردازنده هماهنگ باشد.
با یک مثال دما مناسب را بسنجید
فرض کنید یک GPU با پایه کلاک 1605 و 1770 مگاهرتز (در زمان بوست) دارید. خوشبختانه در یک بازی با فوق العاده گرافیکی به 1890 مگاهرتز و تست Furmark به 1605 کلاک میرسد. در تمامی این حالتها دمای GPU بیشتر از 72 درجه نشد که نشان میدهد کارت گرافیک کاملا سالم است. با این حال اگر دما به 85 درجه برسد و کلاک اسپید نیز به استاندارد کارخانه یعنی 1605 مگاهرتز کاهش پیدا کنید، قطعا یک مشکلی وجود دارد.
در نظر بگیرید که برخی از ابزارها دمای در زمان اتفاق را نمایش میدهد. این دما بالاتر از دمای پردازنده گرافیکی که هرجایی میخوانید، میباشد. برای محاسبه این دما بالاترین دمای GPU بجای حداکثر دمای قابل تحمل در نظر گرفته میشود. در اینجا نیازی به نگرانی نیست مگر اینکه در دمای بالا اورکلاک رخ دهد.
با دما بالا کارت گرافیک چه کنیم؟
اگر متوجه شدید که دمای GPU بالاتر از 85 درجه و سرعت کلاک نیز از حد استاندارد پایینتر است قطعا مشکلی وجود دارد. در اولین قدم جریان هوا داخل کیس، فیلتر گرد و غبار و دمای اطراف سیستم را بررسی کنید. در همین حال هیتسینک را جدا و گرد و غبار آن را حذف کنید. قطعات را جدا و گرد و غبار آن را پاک کنید و برای اطمینان آخرین درایور را نصب کنید.
اگر همچنان مشکل پابرجا بود به مباحث سختافزاری باید وارد شویم. احتمال زیادی وجود دارد که ارتباط میان خنک کننده GPU و هسته آن مناسب نیست. این میتواند بخاطر مشکل نصب در کارخانه یا فرسودگی قطعات نیز باشد. با استفاده سنگین و زیاد، گریس حرارتی پس از دو سال خشک میشود. این اتفاق منجر به کاهش چشمگیر کارایی پردازنده به مدت چهار سال حدودا میگردد. برای تمدید این گریس لازم است که کارت گرافیک شما کاملا باز یا همان دیسمپل شود. این کار نیاز مند به دانش الکترونیکی و سختافزاری میباشد. اگر دانش کافی در این زمینه را ندارید حتما به متخصص در این زمینه رجوع کنید. همچنین اگر گارانتی کارت گرافیک برقرار است آن را به خود فروشگاه همان برند جهت تعمیر تحویل دهید.
نتیجهگیری، دانستن پردازنده و دمای مناسب
با تمام این روشها و نکات میتوانید به دما مناسب و حداکثر GPU خود پی ببرید. پردازنده کارت گرافیک نیز همانند پردازنده مرکزی سیستم میتواند اورکلاک کند و بسیاری از محدودیتها نیز همانند هم هستند. پس اگر قصد اورکلاک پردازنده گرافیکی خود را دارید پیشنهاد میکنیم حتما از ابزار مناسب استفاده کنید. این ابزار میتواند اطلاعات مفیدی به شما بدهد تا از صدمه به کارت گرافیک خود جلوگیری کنید. همچنین نظارت درستی بر عملکرد پردازنده خود داشته باشید.