یکی از اجزای کامپیوترهای رومیزی که کمتر مورد توجه قرار گرفته شده است منبع تغذیه می‌باشد. در صورتی که این سخت افزار یکی از مهمترین اجزا است. در این مقاله بیشتر با این سخت افزار آشنا میشویم تا بتوانید در زمان خرید بهترین انتخاب را داشته‌باشید.

معمولا در زمان تهیه یک سیستم رومیزی کمتر از منبع تغذیه صحبت می‌شود. ولی توجه نکردن به این سخت افزار و انتخاب اشتباه آن می‌تواند خسارت‌‎های هزینه بری برای شما به ارمغان بیاورد. به همین در این مقاله  میخواهیم اهمیت این سخت افزار را به شما نشان دهیم و بگوییم که چرا ارزان ترین انتخاب بهترین انتخاب نمی‌باشد.

منبع تغذیه چیست ؟

یک سخت افزار است که جریان برق مورد نیاز سایر اجزا کامپیوتر را تامین می‌کند. منبع تغذیه یا پاور PSU(power supply unit) که با مخفف P/S یا PS نیز میشناسیم وظیفه دارد که جریان برق 230-220 ولت AC(جریان متناوب) را به DC (جریان مستقیم) و ولتاژ پایین ثابت تبدیل کند تا سایر اجزای متصل بتوانند استفاده کنند. این قطعه با توجه به میزان واتی که تولید میکند دسته بندی می‌شود. در این تصویر یک منبع تغذیه را مشاهده می‌کنید.

بخش خارجی منبع تغذیه از چه قسمت‌هایی می‌شود ؟

این سخت افزار در قسمت بالا وپشت کیس کامپیوتر قرار دارد و از اجزای زیر تشکیل می‌شود.

یک اتصال برای متصل شدن به جریان برق شهری.

یک فن کوچک داخل منبع تغذیه برای تخلیه گرما داخل منبع.

یک سوئیچ قرمز رنگ برای تغییر ولتاژ.

یک دکمه برای خاموش و روشن کردن منبع تغذیه.

در قسمت جلویی منبع تغذیه چندین کابل وجود دارد و زمانی می‌توانید آنرا ببینید که به داخل کیس دید داشته باشید. این کابل‌ها به مادربرد و سایر اجزای داخل کیس متصل می‌شوند. کانکتورهای متفاوتی برای اتصال به اجزای داخل کیس موجود است از جمله کانکتور ATX که برای اتصال مادربرد مورد استفاده قرار میگیرد.

بخش داخلی منبع تغذیه از چه قسمت‌هایی تشکیل می‌شود؟

بخش داخلی منبع تغذیه از بیرون قابل رویت نیستند به همین سبب برای دیدن این قسمت‌ها باید داخل پاور را ببینید. اجزای تشکیل دهنده آن شامل موارد زیر می‌باشد.

یکسو کننده که جریان AC را به DC تبدیل میکند.

یک فیلتر برای ثابت کردن جریان مستقیمی که از یکسو کننده خارج می‌شود.

ترانسفورماتور که جریان ورودی را کاهش و افزایش میدهد، در واقع کنترل میکند.

یک تنظیم کننده ولتاژ وجود دارد که کنترل جریان خروجی را در دست دارد. این کنترل باعث تنظیم میزان ولتاژ، وات و جریان برق مورد نیاز سخت افزار می‌شود.

کانکتورهای منبع تغذیه

یک منبع تغذیه اگر نتواند حتی برق مورد نیاز یکی از اجزا را تامین کند بلا استفاده میماند. این یعنی یک پاور باید تمام اجزا کانکتورهای مورد نیاز یک سیستم را داشته باشد.

اولین و مهمترین کانکتور مورد نیاز ،کانکتوری است که برق مادربرد را تامین میکند. این کانکتور در دو نوع 20 و 24 پین به بازار عرضه می‌شود. مدل دوم یعنی 24 پین معروفتر و پرکاربرد تر است ولی منبع تغذیه هر دو را پشتیبانی میکند و بهتر است برای اطمینان قبل از خرید حتما یکبار بررسی کنید. کانکتور مهم بعدی برای تامین برق مورد نیاز پردازنده مرکزی می‌باشد. این کانکتور در 2 مدل 4 و 8 پین تولید می‌شود. بیشتر مادربردهای جدید از مدل 8 پین پشتیبانی می‌کنند. حتما قبل از تهیه پاور از سازگار بودن آن اطمینان حاصل فرمائید. میرسیم به معروفترین کانکتوری که توسط بیشتر اجزا پشتیبانی می‌شود یعنی کانتکور Molex 4 پینی. از این کانکتور برای اتصال اجزای مختلفی از جمله هارد HDD، درایوهای نوری، فن‌ها و غیره می‌توان استفاده کرد. اجزای جدیدی که از SATA پشتیبانی می‌کنند کانکتور برق مخصوص به خود را به همراه دارند. همچنین شما می‌توانید از آدابتورهایی که MOLEX به SATA تبدیل می‌کنند استفاده کنید. یکسری کابل اسپلیتر نیز در بازار موجود است که می‌تواند برای اتصال قطعات بیشتر تعداد کانکتورهای شما را افزایش دهد. ولی باید محدودیت سقف جریان برق منبع تغذیه را نیز در نظر بگیرین.

آیا فن منبع تغذیه همیشه باید روشن باشد؟

از زمانی که کامپیوتر روشن می‌شود فن داخل منبع تغذیه باید روشن باشد و بچرخد. اگر به هر دلیلی این فن نچرخد یا منبع تغذیه خاموش است یا فن ایراد دارد که باید پاور تعویض شود. بعضی از پاورها دارای فن‌هایی با سرعت متفاوت هستند که با توجه به درجه حرارت ممکن است سرعت چرخیدن فن کاهش یا افزایش یابد، به هر حال این فن همیشه باید در چرخش باشد.

چند وات برق باید تامین کنیم؟

حال میرسیم به مهم ترین بخش یعنی تامین برق و اینکه برای سیستم رومیزی که میخواهیم بسازیم به چه مقدار برق نیاز داریم. برای اینکه بفهمیم چه میزان برق باید تامین شود شما باید بروشور یک محصول را چک کنید یا وقت زیادی بگذارید و در وبسایت کارخانه به دنبال وات مصرفی آن سخت افزار باشید. در نهایت با به دست آوردن میزان برق مصرفی هر سخت‌افزار همه‌ی آنها را با هم جمع نموده تا وات مصرفی به دست بیاید. همچنین شما می‌توانید از ابزارهای راحت‌تری برای انجام اینکار استفاده کنید. کافیست با رفتن به وبسایت Newegg’s power supply calculator  و انتخاب کردن سخت افزارهای خود، میزان دقیق واتی که مورد نیاز است را متوجه بشید.

نکته مهم دیگر وجود توان پیوسته و اوج توان است که با هم تفاوت دارند. درکل حداکثر توان منبع تغذیه میزان واتی است که به طور پیوسته در جریان است و پاور شما می‌تواند پشتیبانی کند. اما اوج توان به توان افزایش یافته‌ای اشاره دارد که پاور شما می‌تواند برای مدت زمان محدودی (مثلا 15 ثانیه) تولید کند. توجه داشته باشید در زمان خرید توان پیوسته پاور شما حتما بتواند نیاز سیستم شما را برآورده کند تا در زمانی که سیستم به توان اضافی نیاز دارد به مشکل برنخورد.

بهره‌وری منبع تغذیه چیست و آیا مهم است؟

همانطور که قبل تر اشاره کردیم وات یکی از واحدهای اندازه‌گیری مورد نیاز برای تهیه منبع تغذیه است. یکی دیگر از واحدهای مورد نیاز میزان بهره‌وری می‌باشد. میزان بهره‌وری بدین معنا است که چه میزان برق DC به سخت‌افزارها میرسد و چه میزان بر اثر گرما ازبین میرود. این واحد مهم است چون باید بدانیم که برای استقرار سیستم چه میزان برق استفاده می‌شود. با ذکر یک مثال بهره‌وری را شرح میدهیم. فرض کنید یک سیستم به 300 وات برق نیاز دارد. اگر شما از یک پاور با 85% بهره‌وری استفاده کنید 353 وات برق شهری مصرف می‌شود. حال اگر از یک پاور دیگر با 70% بهره‌وری استفاده کنید با همان شرایط 428 وات برق مصرف میکند. از طرف دیگر پاور با بهره‌وری بالا باعث خنک تر کار کردن سیستم نیز می‌شود. تمام قطعات کامپیوتر در زمان کار کردن گرما تولید می‌کنند که به لطف پاور با بهره‌وری بالا گرما دفع بیشتری دفع می‌شود و به کمک فن ها، حرارت تولید شده خارج می‌شود و در نتیجه سیستم خنک‌تری خواهید داشت.

آینده‌نگر باشید در خرید منبع تغذیه

درست است که شما با توجه به سیستمی که هم‌اکنون به فکر سرهم کردنش هستید منبع تغذیه تهیه می‌کنید. ولی باید در نظر داشته باشید که اگر به عنوان مثال کارت گرافیک Nvidia Geforce RTX 3080 تهیه کنید 602 وات منبع تغیه نیاز دارین و اگر در آینده به فکر ارتقا هستین تنها یک مدل بالاتر باید حداقل 700 وات پاور داشته باشید. بعضی از قطعات با آپگرید کردن برق مصرفی آنها تغییر نمیکند، به عنوان مثال رم. در نتیجه اگر به فکر ارتقا کارت گرافیک در آینده هستین در خرید منبع تغذیه دست و دل باز باشید.

نکات ایمنی که درباره‌‎ی منبع تغذیه باید رعایت کنید

هیچوقت درب کیس را زمانی که به برق متصل است باز نکنید.

 حتی زمانی که کامپیوتر را خاموش کرده‌اید و از جریان برق جدا کرده‌اید تا مدت زمان کوتاهی به اجزای داخلی دست نزنید تا جریان برق کامل خارج شده‌باشد.

می‌توانید برای جلوگیری از خسارت‌های احتمالی براثر نوسانات برق از UPS استفاده کنید. اگر امکان تامین UPS را ندارید در صورت امکان از سه‌راهی محافظ دار برای اتصال منبع تغذیه به برق استفاده کنید.

درنهایت نگران نباشید که اگر یک منبع تغذیه قوی با توان بالاتری تهیه کردین یعنی برق بیشتری دارین مصرف می‌کنید. منبع تغذیه به اندازه‌ای که سیستم شما نیاز داشته باشد برق مصرف و تامین میکند و نه بیشتر. یک پاور قویتر از سیستم شما ممکن است گرانتر باشد ولی شما را از تعویض آن در آینده بخاطر ارتقا سیستم و کم آوردن در تامین انرژی بی‌نیاز میکند.